Сіз сауу техникасы мен сауу процесін үнемі тексеріп тұрасыз ба? Қорадағы гигиена, күтім және климат тұрғысынан сіздерде бәрі ойдағыдай, бірақ әлі де желін денсаулығын реттей алмай жүрсіз бе?

Азықтандыруға қатысты қателіктер көбінесе ескерілмей қалады: атап айтқанда, ақуыз мөлшері өнімділікке сәйкес болуы керек. Ақуыздың мөлшері көп болғанда бауырға энергияны көп қажет ететін несепнәрді детоксикациялау үшін салмақ түседі, бұл өз кезегінде иммундық жүйеге теріс әсер етеді және соматикалық жасушалардың көбейуіне және маститке апарады.

Ақуыздың мөлшері тым аз болса, керісінше, месқарын микрофлорасының дамуын шектейді. Нәтижесінде сауын мөлшері азайып қана қоймай, энергияның жетіспеушілігі де пайда болады, өйткені месқарынның жетілмеген микрофлорасы азықты жеткілікті түрде ыдыратпайды. Нәтижесінде дененің көптеген қорғаныс функциялары зардап шегеді.

Негізгі азықтың құрғақ затын үнемі анықтау және құнарлы азықты, оның құрамын тиісті түрде оңтайландыру, сауым деректерін бағалау, малдың күйін, нәжісті, руминация белсенділігін және месқарынның толықтығын қадағалау — желіннің денсаулығы мен табынның өнімділігін оңтайландыру мақсатына жеткізетін маңызды көмек тәсілдері. Оларды қолданыңыздар, бұл оған тұрарлық.

Уве Веддиге

Фото: KFM

Тіпті ең жақсы жемнің сапасы де жем араластырғыштағы гигиенаны сақтамаудан нашарлауы мүмкін. Сондықтан белгіленген араластыру уақытын, толып кетпеуін қадағалау және үнемі техникалық қызмет көрсету ғана емес, сонымен қатар гигиенаны сақтау маңызды.

Күнделікті қолданғаннан ол ластанады да тозып кетеді. Сондықтан жем араластырғыштың бункерін үнемі тексеріп тұру өте маңызды.

• Пышақтары қаншалықты өткір? Өтпейтін пышақтар жанармай шығынының көбейтеді және шнектің тез тозуына әкеледі.
• Таразы дұрыс және дәл өлшейді ме? Мұны тексеру үшін араластырғыштың шетіне, мысалы, салмағы 25 кг қапты қоюға болады, ауытқу 10% — дан аспауы керек.
• Жақсы араластыру үшін жем шнекті толығымен жауып тұруы керек. Алайда, араластырғышты тым толтырмау керек, әйтпесе барлық компоненттер жеткілікті деңгейде араласпайды.
• Магниттерді үнемі тазалап, олардың жұмысын магниттелген затпен тексеріп тұру керек.
• Қозғалтқыштағы май деңгейі қандай? Егер май деңгейі тым төмен болса, оны толтыру қажет. Сондай-ақ, майды уақытында ауыстыру қажет.
• Шина қысымы нормаға сәйкес келе ме? Өндірушінің көрсеткіштеріне назар аударыңыздар.

Сауу қондырғысы сияқты, жем араластырғышы та күнде қолданылады. Сондықтан оны үнемі тазалап, тексеріп тұру керек. Кем дегенде 4 аптада бір рет тазалау керек.

Уве Веддиге

Фото:»Тозған пышақтар» © KFM

ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрі Аманғали Бердалин «Қазақстанда сүт өндіруді тұрақты дамыту саласындағы кәсіпорындардың біліктілігін арттыру» (KFM) қазақстан-герман жобасының жетекшісі Уве Веддиге мырзамен кездесу өткізді.

Кездесу барысында тараптар Қазақстанда Арқабай ауылында «Байсерке-Агро» оқу және ғылыми-өндірістік орталығы (ОҒӨО) базасында шаруашылықтарға кеңес беру, сүт өндірушілерге арналған консалтингтік қызметтер орталығын дамыту барысын талқылады.

Жоба аясында шикізат өндірісінің барлық кезеңдерінде, әсіресе нарыққа бағытталған отбасылық фермаларға арналған кеңес беру қызметтері көрсетіледі. Уве Веддиге сүт-тауарлы фермаларға, соның ішінде отбасылық және өнеркәсіптік үлгідегі фермаларға арналған практикалық семинарлар мен тренингтер ұйымдастыруды ұсынды.

«Малға күтім жасау, оны күтіп-бағу және азықтандыру, жем-шөп дайындау және сақтау бойынша білім мен дағдыларды жетілдіру – мал өнімділігін арттыру және сапалы сүт өндіру үшін маңызды», – деп атап өтті кездесу барысында Аманғали Бердалин.

Кездесу қорытындысы бойынша 2025 жылы сүт өндірушілеріне арналған көптеген семинарлар өткізу туралы шешім қабылданды. Оқыту курстары ферма мамандарына арналатын болады, бұл өз кезегінде шаруашылықтардың тиімділігін арттыруға оң әсер етеді.

Дереккөз: https://www.gov.kz/memleket/entities/moa/press/news/details/929324?lang=kk

Фото: ҚР АШМ

Қазақстанда сүт өндірісі тұрақты өсуде, онымен бірге білікті мамандарға деген қажеттілік те өсуде. KFM Қазақстан мен Германия арасындағы жоба сүт өндіруші компаниялардың мамандары мен менеджерлеріне арналған түрлі семинарлар мен тренингтер ұсынады. Біз осындай семинарларды өткізетін «мастер-тренерлерді» дайындаймыз, оқимын, үйренемін деген үміткерлерді  қабылдаймыз.

2025 жылдың сәуірінен тамызына дейін жаңа әріптестер сиырларды азықтандыру, тұяқ кесу, ветеринарлық қызмет көрсету, сауу және зертханалық жұмыстарды қоса алғанда, сүт шаруашылығының барлық салаларында ауқымды теориялық және практикалық дайындықтан өтеді.

Оқыту Алматы облысының Талғар ауданындағы «Байсерке» агрофермасында өтеді, онда барлық қажетті жабдықтар мен жатақханасы бар оқу орталығы бар.

Соңғы оқу модулін болашақ мастер-тренерлер Германиядағы ауылшаруашылық оқу-кеңес беру орталығында практикалық дайындық ретінде өтеді.

Үміткерлерге қойылатын талаптар:

— ауыл шаруашылығы секторында толық білімі және кәсіби тәжірибесі болуы керек;

— ағылшын немесе неміс тілін білу – іріктеуден өтуге көбірек мүмкіндік береді.

Оқуды аяқтағаннан кейін түлектерде Аркабайдағы құзыреттілік орталығында немесе ауылшаруашылық өндірісімен байланысты басқа кәсіпорындарда әртүрлі жұмысқа орналасу мүмкіндіктері бар.

Жоба Президенттің еліміздің агроөнеркәсіптік кешенін дамыту жөніндегі тапсырмасы шеңберінде Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің қолдауымен іске асырылуда.

Уве Веддиге

Фото: Мастер-тренерлер оқу барысында© KFM

Жақында Индонезия дүкендерінде өте ерекше «сүт»пайда болды. Индонезияда сүтті малдың жетіспеушілігі байқалады. Бірақ елде балық көп. Сондықтан ұсақ балықтар мен қосымша ұсталған балықтар ақуызға бай ұсақ ақ ұнтаққа айналады. Содан кейін оған қант, құлпынай немесе шоколад қосып иісін жақсартады. Wall Street Journal хабарлағандай, су қоса саласыз – сонымен «балық сүті » дайын болады.

Ай сайын 90 тонна сатылмаған балықты өңдейтін өндіруші үшін оның дәмі «кәдімгі сүттің» дәмі сияқты. Ол сонымен қатар ақуыздың жақсы көзі болып табылады. «Балық сүті» қанықпаған май қышқылдарына бай, аллергенсіз және оңай қорытылады.

Бірақ сыни пікірлер де бар: кейбір тамақтану мамандары бұл тұжырымдамаға күмәнмен қарайды, өйткені сүтке қант пен жасанды тәттілендіргіштер қосылады. Жергілікті күнделікті газет Jakarta Post балық сүтін «ақылға қонымды тамақтану шарасынан гөрі саяси диверсия»деп санайды.

Индонезияның Денсаулық сақтау министрі сонымен қатар мал тапшылығы мәселесін шешудің басқа да жолдары бар деп санайды: «Біз сиыр өсіре алатын едік, Австралиядан сүт әкеліп, Австралиядан сүт фермасын немесе сүт зауытын сатып алатын едік. Бізде балықты сауар кез келгенше көптеген амалдар бар», — деді ол Wall Street журналына берген сұхбатында.

New York Post, Wall Street Journal, Уве Веддиге

Фото:»Балық күннің көзіне кептірілуде » © Веддиге

Субклиникалық кетоз жануарлардың денсаулығын, әл-ауқатын және өнімділігін нашарлатады. Бұл аурудың салдарынан болатын шығындарға ғана емес, сонымен қатар сүт мөлшерінің жоғалуы, қайталама аурулар және мерзімінен бұрын жарамсыз болуы  арқылы жоғары шығындарға әкеледі. Субклиникалық кетоз қандағы, сүттегі және зәрдегі кетон денелерінің деңгейінің жоғарылауымен сипатталады. Бұл төлдегеннен кейінгі алғашқы 60 күнде барлық жаңа сиырлардың 50% -да  кездеседі. Қандағы, сүттегі және зәрдегі кетозды анықтау үшін дәлелденген жедел сынақтар бар.

KFM ұжымының тұжырымдарына сәйкес, жедел қан анализінің сезімталдығы жоғары деңгейде. Алайда, қоршаған ортаның суығында температураға сезімталдық қыс айларындағы ең үлкен проблема болып табылады. Кейбір құрылғылар қан сынағы жолағы енгізілгеннен кейін ғана қате туралы хабарлама береді. Бұл жолақты енді қолдануға болмайтынын білдіреді.

Сынама алу қиындықтарына қарамастан, зәр анализіне арналған жолақтарын да қолдану ұсынылады.

Екінші жағынан, сүт сынамасына арналған сынақ жолақтарын шектеулі мөлшерде ғана ұсынуға болады. Шамамен 60% сезімталдық жануарлардың едәуір бөлігін сау деп қате санауға әкеледі.

Жедел тесттермен жұмыс істеу, әдетте, жұмыс процедураларына жақсы сәйкес келеді. Жаңа ғана төлдеген сиырларда алғашқы 1-2 аптада температураны өлшеу әдеттегі тәжірибе болып табылады. Бұл тиісті тесттерді бір уақытта қолдануға болатындығын білдіреді.

Субклиникалық кетоздың өте жиі кездесетініне байланысты KFM тобы дәлелденген жедел сынақтардың бірімен міндетті түрде кетозды бақылауды ұсынады.

Уве Веддиге

Фото: KFM

Ұлыбританиядағы бірнеше жүз мың адамның зерттеуі сүт пен кейбір сүт өнімдері тоқ ішек қатерлі ісігінің даму қаупін төмендетуі мүмкін деген болжамды қолдайды. Күніне бір стақан сүт (200 грамм) ауру қаупін орта есеппен 14 пайызға, 50 грамм йогурт сегіз пайызға төмендетеді. Зерттеушілер «Nature Communications» ғылыми журналында бұл оның құрамындағы кальцийге байланысты болуы мүмкін деп хабарлайды.

Дәнді дақылдар, жемістер мен жеке дәрумендер де қорғаныс әсерін тигізуі мүмкін. Екінші жағынан, алкоголь, сондай-ақ қызыл және өңделген ет ішек қатерлі ісігінің даму қаупін арттыруы мүмкін, деп хабарлайды Ұлыбританиядағы Оксфорд университетінің ғалымы Керен Папье бастаған топ.

Соңғы талдауға сәйкес, ішек қатерлі ісігінің даму қаупін төмендететін басқа тағамдар мен қоректік заттарға таңғы ас, жемістер, дәнді дақылдар, тағамдық талшықтар, фолий қышқылы және С дәрумені жатады, алайда күніне 20 грамм алкоголь ішек қатерлі ісігінің даму қаупін шамамен 15 пайызға арттырады. Қызыл және өңделген ет жегенде, мысалы, шұжық-ол күніне 30 грамммен шамамен сегіз пайызға артуы мүмкін.

Дереккөз: felt/dpa жүктеу

Фото: Веддиге

Жоба Қазақстанның солтүстігіндегі пилоттық шаруашылықтармен жұмыс барысында сүт фермалары оқыту, кеңес алу және ұсыныстарды дәйекті орындау арқылы өз нәтижелерін айтарлықтай жақсарта алатынын көрсетті.

Сондықтан оқыту және кеңес беру шаралары енді сүттің қосымша құнының қалыптасуының және секторды дамытудың ажырамас бөлігі болуы керек. Бұл процесті жеделдету мақсатында Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің орынбасары Ермек Кенжеханұлы мен Уве Веддиге (ҚФМ) Берлиндегі GFFA / Дүниежүзілік азық-түлік және ауыл шаруашылығы форумы аясында субсидия мен несие алатын фермерлар үшін консультациялық және үздіксіз білім беру қызметтерін өзара байланыстыру мәселелерін талқылады.

«Алдағы айларда біз Аркабайдағы құзыреттілік орталығының тұрақты жұмысын жолға қоямыз, — деп түсіндіреді Уве Веддиге, — мастер-тренерлердің келесі тобын дайындап, сұранысқа бағдарланған оқу курстарымыздың кәсіби маркетингін бастаймыз».

Сонымен бірге іріктеліп алынған пилоттық фермалармен практикалық консультациялық жұмыс жалғастырылатын болады. » Сүтті мал шаруашылығындағы озық тәжірибе кең қолданып, өндірістегі жетістіктермен расталуы керек», — деп атап өтті министрдің орынбасары. Сонымен қатар, мамандар мен менеджерлерді дайындау және Оңтүстік Қазақстанда сүт өндірісі бойынша коммерциялық консалтинг еңгізу қажет, деп қосты ол.

Уве Веддиге

Фото: Веддиге

Зерттеушілер сиыр көнімен қоршаған ауаға бөлінетін газдардың мөлшерін қалай азайтуға болатынын зерттеу үшін арнайы сиыр қорасын пайдаланады. Германияда алғаш рет Солтүстік Рейн-Вестфалия ауылшаруашылық палатасының жаңа тәжірибелік қорасында сүтті мал шаруашылығында климатқа зиянды газдардың, әсіресе метанның бөлінуін тіркеуге болады. Клеве маңындағы Рисвик Хауста  жоспарланған зерттеу жұмысы азықтандыру және қора техникасы арқылы климатқа зиянды газдардың шығарылуына әсер ете алатынын анықтауға арналған.

144 сауын сиырға арналған зерттеу қорасында арнайы пластикалық саптама (суретті қараңыз) қолданылады. Олар қораның астындағы садыра арналарына зәрді жылдам тасымалдауға арналған. Бұл ауадағы аммиак концентрациясын төмендетеді. Бұл көрсеткішті өлшеу үшін зерттеушілер қораға арнайы датчиктер орнатты. Пластик еденнің жаңа түрі тұяқтардың денсаулығына жақсы әсер етеді деп саналады. Зерттеушілер бұл жануарлардың денсаулығын айтарлықтай жақсартады деп үміттенеді.

Уве Веддиге

Сурет: BMEL